पाठ – 10 आशाको दियो

१. दिइएका अनुकरणात्मक शब्दको मिल्ने क्रियासँग जोडा मिलाउनुहोस् :

भुकभुक =भुक्नु

 टपक्क= टिप्नु

सुक्कसुक्क= रुनु

गुनगुन=आवाज निकाल्न

प्याच्च=  भन्नु

 ड्याम = पडकिनु

फुङग= उडनु

२. तलका दुक्का र तिनका अर्थबिच जोडा मिलाउनुहोस् :

गाली खानु  =कसैले आफूलाई नराम्रो वच्न लागाउनु

मुटु चिरिनु = दुखको गहिरो अनुभूति हनु ।

मुखमुखै ताग्नु =तुरुन्त  जवाफ फर्काउनु

 माया मार्नु=त्याग्नु

काखी च्याप्नु = पक्ष लिनु, पक्षपात गर्नु

बढ्ता हुनु = आवश्यकता भन्दा बढी जान्ने हुनु

३. तलका उखान र तिनको आशयबिच जोडा मिलाउनुहोस् :

आधिको तितो= पहिले नराम्रो वा दुःख ..

खाने मुखलाई= काम गर्नुलाई कुनै वाधाले….

ढुङगो खोज्दा …. सामान्य बस्तु खोज्दा..

सांपपनि मरोस —- केही पनि नगुनाइकन…

नाच्न नजान्ने —–आफनो ढंग नभई..

४. तलका दुक्काहरूलाई अर्थ खुल्ने गरी वाक्यमा प्रयोग गर्नुहोस् :

 टाउकामा टेक्नु = उसले मेरो टाउकोमा टेक्यो

तालुमा आलु फल्नु =  यसपाली व्यापरीहरूको तालुमा आलु फल्यो ।

घुडा टेक्नु = रामले श्यामको आगाडि घुडा टेक्यो ।

नाक काटनु = हामीले हाम्रो विद्यालयको नाक काटनु हदैन

 बाचा बाधनु = मैले झुटो नबोल्ने वादा बाँघको छु ।

 कम्मर कस्नु = परीक्षामा पास   हुन कम्मर कसेर पढनुपर्छ।

 लख काटनु =  तिम्रो पहिले नै लख काटने बानी छ ।

हातमुख जोर्नु = विनोदको कमाइले हातमुख जोर्ने मात्रै पुग्छ

घैटामा घाम लाग्नु = बुवाको कुरा सुनेपछि रोशनको घैटोमा घाम लाग्यो

बोध र अभिव्यक्ति

१. माथिको कथा निम्नानुसारले पठन गर्नुहोस् :

२. दिइएका घटनाहरूलाई पाठका आधारमा घटनाक्रम मिलाई १, २, ३… को क्रममा राख्नुहोस् :

१) चमेलीकी आमा विरामी ……

२) चमेली हरबखत आमाको…

३) बाटामा पानी बेचेर आमाको …

४) आमा बिरामी भएका कारण …

५) कल्पना भन्ने साथीले …..

६) विद्यालयमा अन्य साथीहरूले ……

७) गुरुआमाले सवेलाई सम्झाउने ……..

८) अन्त्यमा गुरु आमाले …

९) गुरु आमाले सम्झाएपछि ….

३. पाठका आधारमा दिइएका पात्रहरूका बारेमा मौखिक वर्णन गर्नुहोस् :

क) चमेली

=  चमेली गरिब परिवारकी सोझी र इमान्दार नारी पात्र हो । उसको बुवाको गाडी दुर्घटनामा मृत्यु भएपछि आमाले दुःख सुख गर्दै पालेकी थिइन्, तर आमा विरामी भएपछि विद्यालय जान छोडेर आमाको सेवामा लागेकी आमालाई हौसाला दिन सक्ने सहसी पात्र हुन ।

ख) आमा

=  चमेलीकी आमा विधवा र बिरामी पात्र हुन ।  बिरामी भएपनि छोरीले खाए नखाएको चिन्ता गर्ने, छोरीलाई पढाएर ठुलो मान्छे बनाउने असल नारी चरित्र हुन् ।

ग) कल्पना

=  कल्पना चमेलीकी साथी हुन । चमेलीको दुःख बुझेर उनलाई सहयोग गर्न चाहाने खिल्ली उडाउने साथीलाई सम्झाउने एउटी सहयोगी पात्र हुन ।

घ) सविता गुरु आमा

=  समस्यालाई उडेर समाधान गर्नुपर्छ, तिमीलाई सबेले सहयोगी गर्नुछन, हरेश नखाऊ, समस्या एकदिन सकिन्छ र तिमी ठुलो मान्छे बन्छे भनेर चमेलीलाई सम्झाउने प्रेरणदायी शिक्षिका हुन ।